Optimalisatie: ideale grootte regenwaterput

Sirio kan automatisch de optimale grootte van een regenwaterput bepalen. Hiervoor simuleert Sirio het haalbare regenwatergebruik over een lange periode, en vergelijkt daarbij verschillende mogelijke putgroottes. De software houdt rekening met de aangesloten oppervlakken, het gewenste (en eventueel variabele) watergebruik en de schommelingen in neerslag. Zo wordt het potentieel gebruik afgewogen tegen de grootte van de put. Dankzij deze aanpak houdt Sirio ook rekening met langere droogteperiodes en piekbuien, zodat het resultaat realistisch en robuust is voor het Belgische klimaat.
Reservoirs met hergebruik kunnen geoptimaliseerd worden onder de tab ‘Optimalisatie’. Dit houdt in dat de capaciteit van deze reservoirs zal worden afgestemd met het opgegeven hergebruik. Op deze manier kan de ontwerper van het project vermijden dat bijvoorbeeld een overdreven grote hemelwaterput wordt voorzien en dus onnodig veel regenwater vastgehouden wordt zonder dat het gebruikt wordt.

Tip: Je kan deze resultaten ook gebruiken om gemotiveerd af te wijken van de regelgeving (zoals de GSV Hemelwater). Voeg in dat geval een export of printscreen toe van de berekening aan het dossier.



Aan de slag

Stap 1: Maak een model op

Om aan de slag te gaan, moet er eerst minstens één reservoir gedefinieerd zijn met hemelwatergebruik. Je geeft dus de nodige parameters op in het tabblad "Model". De belangrijkste parameters zijn de afwaterende oppervlakte, het gewenst regenwatergebruik en een eerste inschatting van de grootte (capaciteit) van de regenwaterput. Deze eerste inschatting wordt gebruikt als startwaarde van de optimalisatie.
Een inschatting nodig over de hoeveelheid te verwachten regenwatergebruik? Bekijk dan zeker het literatuuroverzicht van VLARIO met richtcijfers voor regenwatergebruik:  ⁠⁠Richtcijfers Hemelwatergebruik⁠  .
Meer informatie nodig over het ingeven van de parameters? Neem dan even  ⁠⁠Parameters van het reservoir⁠  door.


Stap 2: Voer een optimalisatie uit

Ga naar de tab "Optimalisatie".
Bovenaan in deze tab kan het te optimaliseren reservoir gekozen worden. Sirio stelt automatisch enkel de reservoirs voor met regenwatergebruik. Hierna kan de optimalisatie gestart worden.
Net zoals tijdens de simulatie van het model, wordt ook tijdens de optimalisatie een volledige neerslagreeks van 100 jaar aan meteogegevens doorgerekend. Op deze manier wordt er zowel met natte als droge periodes rekening gehouden tijdens de optimalisatie.


Stap 3: Interpreteer de resultaten

De optimalisatie kan een minuut of langer duren. Eens deze afgerond is, vind je de resultaten onder "Beschikbare resultaten".

Sirio geeft verschillende resultaten terug:
  • Een advies en samenvatting met de belangrijkste cijfers. Deze tonen onder andere het potentieel hergebruik voor de aanbevolen putgrootte en de originele putgrootte, het tekort en de dekking van de vraag.
  • Daarnaast geeft Sirio inzicht in de vullingsgraad van de hemelwaterput. Deze toont hoe vaak de put voor een bepaald deel gevuld zal zijn: de "percentiel". Een ideaal ontworpen regenwaterput loopt soms helemaal leeg en soms helemaal vol. Op die manier benut je de volledige capaciteit. Een regenwaterput ontwerpen die nooit vol komt, is niet zinvol. Verklein in dat geval de regenwaterput. Een regenwaterput die nooit leeg komt, is eveneens te groot.


  • Tot slot geeft Sirio een overzicht van de simulatieresultaten van verschillende regenwaterputten. Per put kan je zien wat het te verwachten gebruik is, de tekorten en de benuttingsgraad.
Om een algemene score te geven aan een bepaalde capaciteit, berekenen we de 'Benuttingsgraad', de welke kan helpen bij het kiezen van de juiste grootte van regenwaterput. De benuttingsgraad geeft aan hoeveel extra regenwatergebruik er jaarlijks mogelijk is door 1 m³ extra buffercapaciteit te voorzien. Een benuttingsgraad van 1 betekent dus dat 1 m³ extra opvangcapaciteit zal leiden tot (slechts) 1 m³ extra regenwatergebruik per jaar.
  • Een benuttingsgraad kleiner dan 1 is in de meeste situaties af te raden. In dat geval is het vaak beter om extra te investeren in infiltrerende maatregelen in plaats van een (te) grote regenwaterput te voorzien.
  • Een benuttingsgraad veel groter dan 1 wijst op een mogelijks te kleine regenwaterput. Als je de regenwaterput (iets) groter voorziet, zal je immers aanzienlijk meer regenwatergebruik kunnen realiseren.
Sirio streeft ernaar een regenwaterputgrootte voor te stellen met een benuttingsgraad van 1. Deze waarde wordt als aanbeveling weergegeven in de software. Dit is een pragmatische keuze en geen wettelijke of wetenschappelijk onderbouwde norm. Putten met een lagere benuttingsgraad zijn doorgaans weinig efficiënt. Vanuit maatschappelijk en ecologisch oogpunt is het meestal verstandiger om de afwaartse infiltratievoorziening of bronmaatregel wat groter te dimensioneren, en geen overgedimensioneerde regenwaterput te plaatsen.
Het blijft belangrijk dat de ontwerper de aanbevolen putgrootte van Sirio kritisch bekijkt. Soms is een benuttingsgraad groter dan 1 wenselijk, in andere gevallen net kleiner. Idealiter maak je een kosten-batenanalyse op maat van het project. Sirio voorziet hiervoor de nodige cijfers over haalbaar regenwatergebruik en eventuele tekorten.